Hoe komt het toch dat je bij het horen van het ene dialect vertederd wordt en bij het andere alleen maar geërgerd denkt: ‘Praat toch eens normaal, man!’ Of dat je het ene accent associeert met domheid en het andere alleen maar schattig vindt om naar te luisteren? Zou dat met je eigen afkomst te maken hebben?Feit is wel dat ik dialecten uit het Noorden van het land met een glimlach en een warm gevoel aan hoor. Mijn wieg stond in Groningen, en nog steeds doet dat Gronings accent me wat. Dat voelt als thuis. Niet dat we thuis met een accent spraken: mijn ouders zagen er streng op toe dat we ABN spraken. We werden gecorrigeerd als we klinkers in slikten, zoals Groningers plachten te doen. ‘Ee’m zwemm’m’. Nee, we gingen dus ‘EVEN ZWEMMEN’. Nadrukkelijk werd de juiste klank herhaald. Mijn ouders vonden dat je nooit aan je accent mocht kunnen horen waar je vandaan kwam. Dat kon je ‘later’, als je groot was, alleen maar van pas komen... Wij vonden het maar streng! Maar ergens ben ik mijn ouders wel dankbaar.
In het Westen des lands, waar ik nu woon, praat men totaal anders. Het klinkt harder, rauwer. Net als mijn ouders heb ik mijn kinderen ook verbeterd. Niet alleen wat accent betreft, maar vooral grammaticaal. Het is hier doodnormaal om ‘hun hebbe’ te zeggen. Of: ‘hij hep’. Het ‘hij’ uitgesproken als ‘hai’ ook nog. Ik vind het verschrikkelijk, en erger: ik vind het dóm klinken. Zou ik soms snobistisch zijn? Wat ik doe is dus iemand beoordelen (veroordelen) op zijn uitspraak, zijn afkomst. Niet erg tolerant van mezelf...
Groningers, Friezen, Drenten en Tukkers daarentegen mogen wél van mij spreken zoals ze willen. Ik geef toe dat ik een zwak voor de noordelijke accenten heb. Als het maar verstaanbaar blijft en grammaticaal correct is. Zodra je er ondertiteling bij nodig hebt, is het weer fout.
De Tukkers hebben een aparte manier om klinkers uit te spreken. Een o klinkt als een oe en de eu klinkt weer een beetje als een uu. Ze tuiten hun lippen er op een bepaalde manier bij, zodat het kinderlijk lief klinkt. Op zo iemand kun je toch nooit boos worden? Het klinkt zo aandoenlijk!
Limburgers en Brabanders zijn een slag apart. Aan een zachte g kan ik niet echt wennen. Het klinkt me een beetje verwijfd in de oren... Ik kan er niets aan doen. Ik weet het, het slaat ook nergens op, die aversie tegen die zachte g. De intonatie van het Limburgs is ook al zo anders, dat vind ik wel weer mooi om te horen. Zangerig en melodieus. Bij vrouwen klinkt het prachtig, bij mannen minder. Géén gehoor als je een stoere bink ineens zangerig Limburgs hoort spreken. Dat klinkt voor geen meter!
Het allerergst vind ik het Amsterdams. Dat nasale platte Amsterdams. Mijn tenen krommen in mijn schoenen bij het aanhoren van onvervalst Amsterdams. Brrr...
Ik vind het een slechte eigenschap van mezelf dat ik zoveel waarde hecht aan netjes spreken. Het zegt niet altijd wat over de persoon immers. Of over zijn intelligentie. Toch bepaalt het voor een groot deel de eerste indruk die ik van iemand krijg.
26 opmerkingen:
Ik zeg maar niks over die "eigen taal" die ze hier spreken...Het is al vreselijk dat die "taal" verplicht is hier op de scholen. Ik ben net als je ouders hoor!Ik verbeter de little lady ook. Het is nog altijd mama en niet mem!!! en als beloning mag ze met mn shampoo spelen.
Ik ben geboren in Haarlem, waarvan wordt gezegd dat ze daar het netste nederlands spreken. Nou, dan heb je het plat Haarlems nog niet gehoord! Mijn Ruud komt uit de Amsterdamse Jordaan, maar spreekt keurig, zelfs zó keurig dat mensen soms niet geloven dat hij een Amsterdammer is. Ik vind het ook altijd een domme indruk geven als mensen plat praten, ik kan er niets aan doen. Zo'n Limburger met een kleurtje als Arnold VanderLeijden of hoe hij ook heet, vind ik ook zo vreemd, dat past voor mijn gevoel niet. Belgen vind ik weer wél leuk en inderdaad Tukkers zoals Herman Finkers, ook oké. Zo kunnen we nog wel uren doorgaan. Oh, wat ik het állerleukste vind: buitenlanders die nederlands proberen te praten, daar smelt ik van!
Ik vind dialect echt een geweldig iets. Ik praat met mijn familie dus ook gewoon "plat", terwijl ik het ABN toch behoorlijk beheers (zelfs zonder zachte "g"). Maar in het Brabants kan ik me gewoon makkelijker uitdrukken.
Wat echt leuk is: dialect vs dialect. Als ik iemand uit Overijssel aan de telefoon heb, dan versta ik daar soms echt geen reet van. Praat ik gewoon plat terug en binnen de kortste keren is de gulden middenweg der dialecten gevonden.
En mocht ik ooit kinderen krijgen, dan leer ik ze zeker ook het Brabantse dialect. Schaam je nooit voor je afkomst!
Ik heb veel eerder moeite met mensen die verkrampt ABN spreken en er mee pochen!
@ingrid: gelukkig is "little lady" wel goed Nederlands :-P!
("taal": dan moat ik dochs efkes protestearje ;-) - lês dit mar ris. Miskien moast do besykje in Ollekebolleke yn it Frysk te skriuwen, dan klinket it grif moaier!)
@Ingrid: Je trapt de Friezen echt op hun ziel door te zeggen dat het Fries geen taal is :-) Daar kun je lang over discussiëren, dus laten we die discussie maar niet meer starten!
Ik vind het ook niet juist dat op Friese basisscholen veel lessen in het Fries gegeven worden, en dat Fries verplicht is. Zo nutteloos. Gelukkig kwam ik pas op de middelbare school in Friesland, en hadden wij het niet als verplicht vak!
Leer jij je kids maar je eigen standaard! Heb ik ook gedaan.
@Ireen: Dat vind ik ook zo grappig, buitenlanders die ineens een onvervalst Nederlands dialect of accent hebben! Dat verwacht je niet! Het toppunt van inburgering :-)
@Rèlf: Ik denk dat ik zelf wat versnipperd ben, wat betreft wonen in een bepaalde streek. Stel dat ik mijn hele leven in Groningen gewoond had, dan had je vast wel aan me kunnen horen waar ik vandaan kom.
Ik bén trots op mijn afkomst! Altijd! Ik heb nou eenmaal de waarden en normen van mijn ouders aangenomen, dát is ook mijn afkomst.
Blijf jij lekker je eigen dialect spreken, en voel je niet gekwetst door een trut als ik met mijn opmerkingen! Zo was mijn logje niet bedoeld.
@Moniekie: Waarom zou je er mee pochen? Dat begrijp ik nou weer niet. Alsof beschaafd Nederlands maar voor weinigen is weggelegd. Niet dus!
Zoals de Koningin spreken hoeft nou ook weer niet :-) Dat is een soort nep-deftigheid.
@Sikke: Wow! Je spreekt Fries!! Ik zelf kom niet verder dan het 'butter, brei en grien tsiis' etc en van de spelling weet ik geen ene moer! Ik ben dus géén oprjochte Fries! Slechts import.
En wat betreft je comment aan Ingrid: in dit geval wordt het 'little lady' als koosnaampje gebruikt! Al jaren op deze manier! Ok ok, je zou ook het kleine dametje kunnen zeggen, maar dat klinkt minder. Met koosnaampjes is alles toegestaan!
Trouwens, ik vind Fries mooi klinken! Het is alleen irritant dat zodra er 2 Friezen in een gezelschap zijn, ze onmiddellijk overschakelen in het Fries, zodat ze de rest van de aanwezigen buitensluiten.
iedereen heeft vooroordelen. Er is geen mens die dat niet heeft. Het si echter wel mooi als je je er van bewust ebnt dat je ze hebt. :D
Helemaal met je laatste comment eens, ehhh ik bedoel natuurlijk "commentaar". Ik versta mn nieuwe collegae ook maar half. Ben je met iemand in gesprek en het gaat binnen 2 zinnen over in het Fries. Er wordt wel gevraagd of je Fries spreekt/verstaat, maar dat is dan ook alles. Ik ga het toch maar eens leren. The other half ( o jee daar ga ik weer....mn wederhelft..) zit zich te verheugen op onderonsjes met het kleine dametje en dat laat ik niet gebeuren natuurlijk! Maar het laatste over het Fries, zo geschreven vindt ik het eigenlijk wel leuk!
@Gwen: Moet ik mijn leven proberen te beteren, of is het nog niet zo ernstig? :-(
*neemt zich voor toleranter te worden*
Ik kan er ook niet tegen, dat platte, tenzij het komisch is bedoeld. En Nederlandsachtige talen zoals vooral Zuid-Afrikaans klinkt ook erg lief :)
@goentah: ik ben netjes tweetalig opgevoed in Zuid-Holland ;-), en mijn Friese familie heeft daarom juist altijd de neiging Nederlands met me te spreken. Ik doe er hier dus niet al te veel mee, maar verder heb ik het Fries zelf steeds als een verrijking ervaren. En over dat Fries spreken in niet-Friestalig gezelschap: dat is gewoon onbeleefd. Toch zou ik op mijn beurt, als ik naar, zeg, Twente zou verhuizen, wel mijn best doen de streektaal daar te leren (in elk geval passief); ook dat vind ik elementaire beleefdheid. Maar wat die koosnaampjes betreft: "little lady" drukt inderdaad iets anders uit dan "lyts frouke". Groetnis!
@Ingrid: Hihi, als je er over na denkt gebruiken we best veel engelse woorden :-)
Ze zeggen trouwens dat het Fries op het Engels lijkt. Tenminste, dat heb ik wel eens horen zeggen. Niet dat ik het ooit gemerkt heb.
@Merel: Zuid-Afrikaans klinkt zó leuk! Helemaal mee eens!
En ja, mensen die een accent imiteren zijn vaak wél grappig. Gek, hè?
@Sikke: Een Fries in Holland! Toch knap dat je het Fries ook nog kan schrijven. Je hebt vast een talenknobbel, in elk geval een groot interesse in taal. (Wist ik al!)
Voor mij is een vreemde taal leren alleen door er naar te luisteren erg lastig, door mijn slechthorendheid lukt dat niet. Wel jammer, want ik hou van taal/talen. Een bèta-type ben ik niet, en dankzij mijn 'handicap' dus ook geen echte alfa.
Goeie! *herinnert zich de groet uit Leeuwarden*
@goentah@ingrid: vergelijk bijvoorbeeld Engels/Fries/Nederlands in key/kaai/sleutel, little/lyts/klein, church/tsjerke/kerk, cheese/tsiis/kaas, us/ús/ons, soft/sêft/zacht, goose/goes/gans, sweet/swiet/zoet, wet/wiet/nat, sheep/skiep/schapen, rain/rein/regen, day/dei/dag, say/sei/zeg, way/wei/weg etc. Enkele eeuwen geleden was het Fries het meest verwant aan het Engels, maar daarna is het onder invloed van het Nederlands (en natuurlijk niet door het Engels, aan de andere kant van de zee...) veranderd. Goeie! (Is dat alleen een groet uit Leeuwarden? Dan gebruik ik ook dialect ;-).
@Sikke: Als je die woorden zo onder/naast elkaar ziet, lijkt het idd verdomd veel op elkaar. Het klinkt alleen totaal anders, over het algemeen genomen :-)
Ik wist eigenlijk niet of 'goeie' alleen Liwwaddes was, of ook gewoon Fries:-) In Leeuwarden krijg je namelijk niet echt een juist beeld van het Fries. Zeggen ze dat in heel Friesland?
@goentah: geen idee, ik kwam altijd vooral in Leeuwarden (maar spreek dan weer geen Liwwadders ;-).
Ik denk er hetzelfde over als jij. Dialecten uit het noorden vind ik mooi om te horen (ik wil nog altijd een keertje Fries leren, klinkt zo mooi en zo zacht), maar van die uit het zuiden gaan mijn haren overeind staan. Tja,en ook ik koppel daar wat vooroordelen aan vast, waar ik me ook van bewust ben, maar ik kan er niks aan doen.
Belgen kan ik al helemaal niet aanhoren, verschrikkelijk! Het spijt me voor alle aardige, leuke Belgen ;)
Op een Rotterdams of Utrechts accent kan ik volledig afknappen. een Fries of Amsterdams accent daarintegen vind ik weer sexy.
Smaken verschillen.
Als ik jou het accent uit jouw woonplaats zie omschrijven, zou je best wel eens erg dicht bij me kunnen wonen..
@Stella: Gelukkig ben ik niet de enige :-)
Het Vlaams vind ik inderdaad ook minder klinken. Soms moet ik er om lachen. En dat is nou precies het probleem: ik kan het niet serieus nemen!
@Nova (Ik moest even goed kijken wie je was, maar het kwartje is gevallen!): Ik weet niet wat ik liever hoor: Amsterdams of Rotterdams. Het klinkt allebei erg plat!
Ik heb geen idee waar jij woont, maar als jij zegt dat je in de buurt woont, dan zal het wel :-) (krijg jij ook kippenvel van 'hun hebben'?)
Ben dol op het het vlaamse accent, ik vind het zo beleefd, netjes en lief klinken.
* vindt plat Amsterdams soms wel cool *
@Oh!: Meet jezelf een stoer Amsterdams accent aan :-) Kauwgom achter je kiezen en een petje op je hoofd! Cool man! :-) (Als jij maar blij bent!)
@Reema: Gelukkig zijn er dus ook nog mensen die het Vlaamse accent wel leuk vinden.
*zegt bij voorbaat 'sorry' tegen de Vlamingen die dit lezen, het is niet persoonijk*
oeps, ik ben een rasecht amsterdammertje :-((
@Anne: Ik met mijn ondoordachte opmerkingen weer! :-( Natuurlijk doet een accent niets af aan de kwaliteiten en de persoonlijkheid van de persoon. Het is een stom vooroordeel!
Ik hoop niet dat je je gekwetst voelt... dat was niet de bedoeling.
(Good to see you back!)
whahahha je kwetst mij niet zo snel, het platte amsterdams vind ik ook geen gehoor, hélémaal niet bij kleine kinderen, de amsterdamse oudjes, hmmm oke, die weten niet beter...
wat ik echt helemaal verschrikkelijk vind, een buitenlander (ook uit de andere provincies :-) ) die amsterdams gaan praten het klinkt nergens naar, ze vloeken na elk woord.
fijn om weer terug te zijn :-)
Een reactie posten