dinsdag, juli 04, 2006

Miscommunicatie

Je zou toch denken dat twee doven door hun gezamenlijke handicap geen moeite hebben om met elkaar te communiceren. Je wéét waar de struikelblokken liggen in de communicatie, dus zélf maak je die fouten niet.
Niets is minder waar. Gisteren kwam er in de apotheek een vrouw naar de balie, waarvan ik in eerste instantie dacht dat ze verstandelijk gehandicapt was. Niet zo vreemd, te bedenken dat vlak bij de apotheek een gezinsvervangend huis voor volwassen verstandelijk gehandicapten is. De slimmeriken onder hen komen zelf bij de apotheek hun medicijnen halen, al dan niet met een briefje van de groepsleiding. In geval van nood schrijven we een briefje terug voor de leiding, maar meestal kunnen ze het prima zelf af en zelfs een boodschap doorgeven gaat vlekkeloos.
Ik verwachtte al half een briefje overhandigd te krijgen, waarop stond waarvoor ze kwam. Maar nee, de vrouw begon onverstaanbare klanken uit te stoten. Rauwe, harde kreten, waardoor alle geroezemoes in de apotheek verstomde en alle ogen op het gebeuren aan de balie gericht waren. Toen zag ik de proppen in haar oren, een soort vette watten, en realiseerde me dat ze doofstom was.
Ze haalde een groezelig etuitje uit haar tas, waarin een insulinepen. Ze kon niet duidelijk maken wat ze nodig had. Dat moest uit vraag en antwoord blijken. En daar ging het mis. Ik begreep er geen klap van en zij verstond mij niet. Twee doven tegenover elkaar en een geweldig communicatieprobleem.
Op mijn vraag of ze een recept had, begon ze woest met haar hoofd te schudden. Haar hele lichaam schudde mee. En riep iets wat op ‘nee’ leek. Ok, ze had dus geen recept. Dat hoeft geen probleem te zijn, want vlak voor sluitingstijd sturen we een patiënt zonder recept heus niet weg. We geven voor één dag medicatie mee, zodat ze de volgende dag tijd hebben om een recept te regelen.
Na een aantal minuten had ik door dat ze geen patiënt van ons was, maar een passant. Ik kon dus niet in de computerhistorie zoeken naar haar acute medicatie. Ze was vreemd in onze stad, vreemd in onze apotheek.
Verder kwam ik niet. Had ze insuline nodig? Moest iemand haar helpen met spuiten? Dat ze diabeet was snapte ik. Had ze soms iets te eten nodig?? Wat móest ze toch van me! Ze begon steeds harder te schreeuwen en werd steeds wanhopiger, kwader. Uit haar klanken kon ik echt niks op maken.
Misschien had ik meer geduld moeten hebben. Het was half zes ondertussen, en ik was zo gaar als wat. Door de hitte en de klamheid had ik geen energie om die vrouw te willen begrijpen. Ik deed het zwakste wat ik kon doen: ik vroeg een collega of ze het over wilde nemen.
Gatver, wat baalde ik van mezelf. Vooral toen mijn collega haar heel rustig, duidelijk en begripvol te woord stond. Ze stelde korte vragen, en kreeg korte gromantwoorden terug. Zo had ik het moeten doen! Ze kwam er achter wat deze vrouw nodig had, namelijk naaldjes voor haar insulinepen. Ze was in een voor haar vreemde stad en was haar naaldjes vergeten. Ze had dringend insuline nodig, vandaar haar woeste gedrag. Die diende ze zichzelf meteen toe, staande aan de balie, nadat ze de naaldjes in ontvangst had genomen.
Ik had toen ik thuiskwam echt een kutgevoel. Waarom kon ik dat nou niet. Of zou het zo zijn dat ik altijd verwacht dat een ander zich aan míj aan past, en dat ik geen oog (en oor) voor andermans handicaps heb? Of beter gezegd: voor een andere dove?
Ik moet er maar eens goed over na denken. Het voelt als falen. Ik zie nog die vrouw voor me toen ik haar zei dat ik mijn collega zou roepen. Ze begreep me niet, en dacht dat ik weg liep en haar niet wilde helpen. Ze reageerde paniekerig en luidruchtig.
Achteraf lijkt het een klucht.
‘Wat???’
‘Wattuh??’ ‘Ik versta je niet, ik ben doof!’
‘Sorry, wat zeg je? Ik ben slechthorend!’
'Je moet iets harder praten!'
'Kun je iets duidelijker praten??'
Enzovoorts.
Best lachwekkend eigenlijk.

31 opmerkingen:

Anoniem zei

Ik kan me voorstellen dat je een rotgevoel had en dat je het gevoel hebt dat je gefaald hebt. Toch was het op dat moment het beste om je collega te roepen en daar heb je goed aan gedaan. Zo kwam ze zo snel mogelijk aan haar insuline.
Kop op!!

Deze keer een reactie van blogspot.

Gonda zei

@Gerard: Ja, ik had een rotgevoel omdat ik ook in dat soort situaties moet kunnen handelen. En helemaal omdat ik dezelfde handicap heb, zij het in mindere mate... Het voelde net of ik haar verried of zo.

Gonda zei

@Gerard (bis): Wat is de verleden tijd van verraden?? Ik ga ineens twijfelen :-) Komt zeker door de hitte.

Anoniem zei

triest verhaal. maar ik kan me de verwarring wel voorstellen. idd. je hoofd koel houden en een collega erbij halen. en vriendelijk blijven kijken, dat kan al heel veel opklaren (voor haar dan).(ik stond gister ook bij de apotheek, beredruk en bloedheet, dan lopen de gemoederen al snel op).;)

Gonda zei

@Wies: Die vrouw kwam tegen sluitingstijd. En inderdaad, mijn tolerantieniveau was al tot onder het aanvaardbare gedaald. Ik had gewoon beter mijn best moeten doen, nu koos ik de weg van de minste weerstand. Volgens mij keek ik ook al niet zo vrolijk...

Anoniem zei

@goentah: wees blij, je bent ook maar een mens hoor. ;) en perfekt gedrag bestaat niet.

Anoniem zei

Iedereen heeft wel eens zo'n dag, dat je minder scherp bent, of minder attent, of je simpelweg geen energie meer hebt om je in te leven in een ander. Niks mis mee. Het beste dat je dan kunt doen, is het even aan een ander overlaten. Zoals je ook verstandig deed. Een andere dag ben jij weer de reddende engel.
We kunnen niet altijd op de top leven zonder het dal te zien. Sprak zei uit zeer recente ervaring =:~s

Anoniem zei

Aargh wat een afgrijselijke taalfout!
Zoals ik al zei... iedereen heeft wel eens zo'n minder scherpe dag. =:~p

Gonda zei

@Marijne: Hihi, zei of zij, whatever :-)
Ik had het gisteren inderdaad helemaal gehad. Het was 3 juli, de dag van de begrafenis. En om half 6 (sluitingstijd) nog een hele apotheek vol mensen. Grrrr....

Anoniem zei

Na het krijgen van de naaldjes had mevrouw er zelf ongetwijfeld ook om kunnen lachen. Allebei slecht kunnen horen lijkt me ook niet echt praktisch voor de communicatie, tenzij je in gebarentaal communiceert. Maar dat was niet het geval begrijp ik. Spreek je dat eigenlijk, gebarentaal?

Anoniem zei

Ik begrijp het helemaal, maar je kunt niet altijd perfect zijn (helaas!). En je leert hier van, dat is het positieve eraan. Er zijn ook mensen die vrolijk verder gaan zonder over de situatie na te denken zodat ze een volgende keer weer precies hetzelfde handelen.

CeeBee zei

haha, ik kan je wel goede raad geven maar je weet inmiddels dat ik de afgelopen twee dagen ook geen geduld had.:)

het komt goed, dat sowieso.

's avonds nog iets met de familie gedaan?

Gonda zei

@Moniq: Die mevrouw ging niet echt lachend de apotheek uit. Je zou denken dat ze erg opgelucht was dat ze geholpen was, maar ze liet het niet merken...
Ik ben zelf opgegroeid in de horende wereld, alleen naar horende (gewone) schools geweest. Gebarentaal heb ik nooit geleerd. Ik ben ook niet doof, alleen 'maar' slechthorend. Liplezen is wel heel erg nuttig. Vandaar dat ik die mevrouw ook absoluut niet kon volgen.
En je hebt gelijk, twee doven kunnen niet goed communiceren! Het ene misverstand na het andere.

@She: Ik ben verre van perfect :-) Toch streef ik wel naar perfectie. Hoe vermoeiend dat ook is!
Ik heb wel van de situatie geleerd, al hoef ik niet elke dag een doofstomme in de apotheek. Pfff...

@CeeBee: 't Is wat, hè :-) Wat betreft het weer is het ook nooit goed. Eerst zeuren we met zn allen dat we ZOMER willen, en nu het dan zover is klagen we over de hitte!
Van nature ben ik vrij ongeduldig, ook dat nog, dat hielp ook niet echt...
We hebben niks bijzonders met de familie gedaan, alleen gebeld. We wonen te verspreid over het land.

Anoniem zei

Vervelend, maar vooral erg onhandig.
Wel logisch dat je achteraf een beetje een k-gevoel had, maar dat soort dingen gebeuren, hoor. En je werkt er tenslotte samen met je collega's om samen de beste dienstverlening te verlenen.
:-)

Gonda zei

@Michiel: Onhandig en lastig, zeg dat wel. Gelukkig vond mijn collega het geen ramp om in te springen. Zij had niet de hele middag balie gestaan, zoals ik, dus ze was nog redelijk 'fris'. Na veel patienten word je altijd een beetje korzelig aan 't einde van de middag.

Anoniem zei

Goentah, ik denk niet dat je je schuldig hoeft te voelen. Als je de hele dag in de apotheek staat (veel mensen weten niet eens hoe zwaar dat is, ik heb het live mogen meemaken), het is heet, de mevrouw had waarschijnlijk ook wel eerder kunnen komen, dan is het logisch dat je tolerantiegevoel daalt. Dat is helemaal niet raar. En misschien was je andere collega gewoon nog frisser, had ze wat anders gedaan.
Ga je niet schamen hoor!

Gonda zei

@Hette: Het is inderdaad zwaar, het werk wat ik doe, maar ook heel leuk. Ik klaag dus niet!
Mijn collega had die middag 'maak' gestaan, en was door haar 'maakjes' heen. Vandaar dat ze even kwam inspringen aan de balie. Fris dus.

Anoniem zei

Volgens mij heb je, ondanks de hitte en de vermoeidheid, toch erg je best gedaan haar zo goed mogelijk te helpen. Correct handelen is ook tijdig een collega inschakelen als je er zelf niet uitkomt, om erger te voorkomen! Dus volgens mij heb je prima gehandeld gezien het feit dat deze vrouw achteraf dringend haar insuline nodig had.

Anoniem zei

Wat ik dan niet snap: waarom schrijft ze het dan niet gewoon even op een briefje?
Of zeg ik nu iets heel doms?

(Doms= ook een raar woord, net als verried)

Gonda zei

@Teddy: Dat is ook wel zo, iedereen heeft eigen kwaliteiten. En toch blijf ik het zwak van mezelf vinden!

@Nova: Daar dacht ik 's avonds aan: ik had haar een papiertje en een pen toe moeten schuiven. Of ze had het zelf op een briefje moeten schrijven voor ze kwam!

(En nog steeds weet ik de verleden tijd van verraden niet, hahaa! Verried klinkt heel raar.)

Merel zei

Uiteindelijk toch goed gekomen? Je was juist zo slim om het over te geven aan iemand anders: da's niet kiezen voor de makkelijke weg, maar voor de beste. Je geeft dan toe dat je het even zelf niet redt, en dat is stoerder dan gewoon door emmeren.

Anoniem zei

Pen en papier was ook het eerste wat in mij opkwam.

Je hebt iig weer wat geleerd en zal de volgende keer anders reageren waarschijnlijk.

Anoniem zei

Kon zij dan niet schrijven?

Gonda zei

@Merel: Het zal wel aan mijn moeheid gelegen hebben. Ik heb er in elk geval van geleerd.
Een soortgelijk geval kom ik hoogstwaarschijnlijk in geen 10 jaar tegen, gelukkig maar, maar ik ben weer een inzicht rijker...

@Esther: Geweldig stom van mezelf dat ik niet meteen aan pen/papier dacht. Dat overkomt me geen tweede keer!

@Pascal: Dat zou zomaar kunnen :-) Eerlijk gezegd schatte ik haar verstandelijke vermogens niet al te hoog in. Ze kwam nogal ehm... ongeremd over :-)

Anoniem zei

Op mijn werk noemen we zoiets een leermoment. Een ander mooie benaming is een verwonderpunt, iets wat je gewoon (nog) niet kan uitleggen en toch accepteert.

Zo hou je het altijd weer positief. En je hebt er toch wat van geleerd toch? Nu nog op zoek naar een verwonderpunt, Goentah

Gonda zei

@Tom: Leermomenten zijn makkelijker te accepteren dan verwonderpunten...
Trouwens, het woord 'leermoment' werd ook te pas en te onpas in mijn opleiding genoemd. Wie heeft dat woord toch uitgevonden? Ik heb een bloedhekel aan dat woord gekregen!
Fijn weekend!

Freckles zei

Ik denk dat ik hier niets meer aan kan toevoegen, alles is al gezegd. Achteraf praten is altijd makkelijker dat er in zitten. Maak je er niet verder druk om. Je heb met de beste intenties gehandeld. Soms lopen dingen niet zoals je ze (achteraf) gezien zou hebben willen behandelen. Naar je collega gaan was een goede zet en zie het niet als zwakte. Als het nou iemand was geweest die alleen maar chinees had gepraat had je het jezelf waarschijnlijk niet kwalijk genomen. Wees eens wat coulanter naar jezelf, je hebt naar beste kunnen op dat moment gehandeld. Je hebt genoeg tips gekregen en zelf geleerd om de volgende keer er anders mee om te gaan. Kop op!@

Gonda zei

@Freckles: Ik maak me er ook niet meer druk om. Het 'leermoment' is geweest! Gelukkig ging ik vanmiddag wel met een goed gevoel weg: er waren vanmiddag een aantal dingen die ik mooi opgelost heb! Dat geeft een lekker gevoel zo vlak voor het weekend :-)

Anoniem zei

Een soortement van Laurel and Hardy dus? :)

Anoniem zei

Hmm.. ik herken het. Een collega haalde me er eens bij, toen zij een dove man had en hem ook niet begreep. De man was gëïrriteerd, maar met handgebaren en woorden opschrijven en wat geduld, begreep ik wat hij nodig had.

Voor mijn collega was het een leermoment. Ik denk dat je het zelf ook zo moet zien. Want ondanks dat je er op dat moment niet het geduld voor had, heb je toch iemand erbij gehaald die het wél kon. En nu je erbij stil staat, geeft mij dit aan dat je juist wél interesse had en wél die persoon wilde helpen, maar op dat moment even niet meer wist hoe je het moet aanpakken.

Het is ook lastig, want van haar kant kan ik de frustraties wel begrijpen. Zij heeft iets nodig, kan het niet duidelijk maken en iemand tegenover heeft op dat moment misschien het geduld niet. Frustrerend lijkt me dat voor die vrouw. En wie weet.. is dit de 3e apotheek waar ze in is gelopen. Met dat in mijn achterhoofd lukt het me altijd wel om geduldig te zijn.

Anoniem zei

Als je diabeet bent en snel insuline nodig hebt, heb je waarschijnlijk al een te hoge bloedsuikerwaarde. Dit heeft vaak agressie en verward reageren tot gevolg.