Drie stuivers

Muziek is voor mij vooral een gevoel. Het oproepen van een gevoelstoestand. Herinneringen.
Aan één bepaald muziekstuk heb ik wel heel speciale herinneringen. Die herinneringen gaan helemaal terug naar mijn middelbare schooltijd. Ik heb niet heel veel leuke herinneringen aan die periode, maar er waren uitschieters. Het schoolorkest bijvoorbeeld.
In de tweede klas kregen we een nieuwe, jonge muziekleraar. Tot die tijd hadden we les gehad van een uitgebluste, bijna pensioengerechtigde leraar. Hij liet ons ritmes tikken op onze tafels. Klassikaal, maar ook individueel. Voor mij een eitje, omdat ik noten kan lezen en geen moeite heb met kwarten, achtsten en zestienden, maar voor de meesten bleef het notenschrift een soort Russisch. Er werd gigantisch gespijbeld bij zijn muzieklessen.
Die man had zoveel meer van de lessen kunnen maken dan hij deed. Wat hij deed was demotiveren.
De nieuwe leraar pakte het heel anders aan. Hij vertelde, vertelde, vertelde! Niet alleen over oude muziek, alhoewel daar wel zijn passie lag, maar ook over popmuziek. Dat interesseerde de meesten wel. En, hij richtte een schoolorkest op.
Mijn zus en ik waren de eersten die zich aanmeldden. Ik met mijn dwarsfluit en zij met haar hobo. Ik zie hem nog springen van blijdschap. ‘Joepie! Twee houtblazers!’ Er meldden zich nog wat leerlingen aan: nog een fluit, twee cello’s, twee violen, een trompet en een klarinet. De leraar zelf vulde het geheel aan met piano.
Het schoolorkest bleef klein, maar dat was nou exact het leuke eraan.
Ons eerste project was de Dreigroschenoper van Kurt Weill met een libretto van Bertolt Brecht. Geweldige muziek uit het Berlijn van de dertiger jaren. Ook voor een kleine bezetting geschreven.
In onze vrije uurtjes transponeerden we alle partijen naar de beschikbare instrumenten. Noot voor noot. Was iets in Es geschreven, dan moesten we het omzetten naar C, als ik het op mijn fluit wilde spelen. De zangstemmen werden afwisselend gespeeld door de fluit, de hobo en de klarinet. We maakten er een instrumentale opera van.
Wat een geweldige tijd was dat! Alles mocht, alles kon. Roken tijdens de repetities op school, biertje erbij... In de zeventiger jaren kon dat nog. Iedere repetitie was een klein feestje.
Eén keer per jaar was er op school een groot feest: ‘De Grote Fuif’. Leerlingentoneel, leerlingencabaret en natuurlijk wij met ons schoolorkest. Misschien dat wij het zelf leuker vonden dan onze toehoorders, maar dat terzijde. In mijn herinnering klonk het goed, en ik geloof ook wel dat het dat was. We hadden in ieder geval heel veel plezier met alle voorbereidingen.
Mijn vader kocht in die tijd de LP van de Dreigroschenoper, speciaal voor mijn zus en mij. Na zijn dood heb ik nog bij zijn muziek gesnuffeld of ik hem zag, maar hij was weg. Ik denk dat mijn zus hetzelfde idee had als ik, hij zal wel bij haar liggen. Hoe het ook zij, ik heb nooit de Dreigroschenoper op CD gehad. Tot nu.
Op mijn verjaardag kreeg ik hem. In dezelfde uitvoering als mijn vader had: gezongen door Lotte Lenya. Zij ís de Dreigroschenoper. Rauw en ongekunsteld, net als de muziek van Kurt Weill. Geweldig.
Als ik nu die muziek beluister, komt alles weer boven. Die leuke tijd uit mijn middelbareschoolperiode. Een gelukkige tijd. Dankzij die jonge, enthousiaste muziekleraar.
Saillant detail is dat die leuke leraar later mijn zwager werd. En dat is hij nog, tot op de dag van vandaag. Een hele leuke zwager!